Kimyasal maddelerin depolandığı alanlar; yangın, sızıntı, buhar yayılımı ve çevresel kirlenme açısından en yüksek riske sahip bölgelerdir. Bu yüzden kimyasal depolama alanı güvenliği yalnızca raf dizmekten ibaret değildir. Doğru işaretleme, doğru sınıflandırma, ikincil sızıntı kontrolü ve acil durum ekipmanlarıyla desteklenmelidir. Bu yazıda, doğru depolama düzeninden kimyasal dökülme önleme ekipmanları seçimine kadar tüm kritik başlıkları teknik olarak anlatıyoruz.
Tehlikeli sıvıların depolanması veya aktarılması sırasında oluşan en büyük risk, kontrolsüz yayılım yani dökülmedir. Kimyasal döküntü paleti ve kimyasal sızıntı paleti gibi ekipmanlar; depolanan varil veya IBC tanktan gelebilecek damlama, çatlak, vana kaçağı gibi senaryolarda sıvıyı alt haznede toplar. Böylece; zemin kirlenmesi, kanalizasyona karışım, kayma/kaza riski ve çevresel ihlal engellenir.
🔸 Sekonder Hacim (Secondary Containment) Gerekliliği: Depolama noktası, en büyük kabın hacminin %110’unu (örnek: 200 L varil için en az 220 L) veya toplam hacmin %25’ini karşılayacak şekilde sızıntı tutma kapasitesine sahip olmalıdır. Bu kritik rakam, çevre güvenliği ve yasal sorumluluk açısından temel kabul edilir.
1, 2 veya 4 varil kapasiteli olarak sunulur. Yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) gövde, asit, baz ve solvent gibi agresif kimyasallara karşı dayanıklıdır. Alt hazne dökülen sıvıyı toplar, zemine yayılmasını engeller.
1000 L IBC tanklar için geniş yüzeyli, yüksek hacimli toplama alanı sağlar. Büyük hacimli kimyasal depolayan üretim tesisleri ve lojistik alanları için kritik ekipmandır.
Forklift veya transpalet girişli modeller, depolama alanından üretim hattına güvenli taşıma sağlar. Mobil sahalarda sızıntı kontrolünü taşınabilir hale getirir.
Kimyasal depolama alanı mutlaka düz, dengeli, geçirimsiz bir zemine kurulmalıdır. Kimyasal sızıntı paletleri zeminde kalıcı bariyer görevi görerek yayılmayı sınırlar.
Yanıcı ile oksitleyiciyi, asitle baz çözeltilerini aynı raf veya aynı sekonder toplama içinde bulundurmak doğru değildir. Uyum tablosu (compatibility chart) üzerinden eşleşme yapılmalıdır.
Uçucu solventler (ör. tiner, çözücü) kapalı ortamda birikirse yangın ve zehirlenme riski oluşur. Depolama alanı mümkünse lokal aspirasyonla desteklenmelidir.
Dökülme sonrası müdahale ekipmanı (absorban ped, bariyer, toplama kiti) çalışanların ulaşabileceği mesafede, net şekilde etiketlenmiş olmalıdır. “Acil Döküntü Seti” gibi.
Kimyasal depolama alanı, iş sağlığı ve güvenliği denetimlerinde ilk kontrol edilen noktalardan biridir. Sekonder toplama kapasitesi, acil durum planı, etiketleme ve MSDS/SDS dokümantasyonu hazır bulunmalıdır.
Kimyasal döküntü paleti ve kimyasal taşıma paleti ürünlerinde en yaygın kullanılan gövde malzemesi yüksek yoğunluklu polietilen’dir (HDPE). HDPE; paslanmaz, korozyona uğramaz, çatlamaya karşı dayanıklıdır ve asit-baz gibi agresif kimyasallarla reaksiyona girmez. Metal paletlere göre büyük avantajı: kimyasal korozyon direncidir.
Ayrıca forklift / transpalet girişli tasarım sayesinde bu paletler sabit bir yerde kalmak zorunda değildir; depo içinde güvenli taşıma ve kontrollü kimyasal dağıtımı yapılabilir. Bu da kimyasalın “dökülme anında nerede olacağı” sorusunu kontrol altına alır.
Teknik olarak aynı amaç için kullanılır: sızan veya dökülen kimyasalı alt haznede toplamak. Bazı modeller dökme sıvı için yüksek hacimli, bazıları ise damlama tipi kaçaklar için daha kompakt tasarlanır.
Depoladığınız en büyük kabın hacmine bakın. Örneğin 200 L’lik varil kullanıyorsanız, paletin sekonder hacmi en az ~220 L olmalı. Birden fazla varil depoluyorsanız, toplam hacmin %25’i kuralını uygulayın.
Çevreye sızıntıyı engelleyecek toplama altyapısı bulundurmak; çevre mevzuatı, atık yönetimi ve iş sağlığı ve güvenliği denetimlerinde talep edilen bir kriterdir. Yani bu sadece “operasyonel konfor” değil, aynı zamanda “uyumluluk” meselesidir.
HDPE gövdeli kimyasal dökülme önleme ekipmanları paslanmaz, boya istemez, çatlama/paslanma riski düşüktür. Genelde sadece haznede biriken sıvının boşaltılması ve yüzey temizliği yeterlidir.
© Propazar – Kimyasal depolama güvenliği ve dökülme kontrol çözümleri.